Τα φυσίγγια magnum

Στο σημείο αυτό παραθέτω ένα e-mail που έστειλα στην κυνηγετική λίστα αλληλογραφίας στις 12/12/2001 σε συνέχεια σχετικών e-mails άλλων συναδέλφων. Δημοσιεύτηκε στο ένθετο περιοδικό "Τύπος-Κυνήγι-Ψάρεμα" στις 12/9/2002.

Με αφορμή προηγούμενα μηνύματα συναδέλφων για τα φυσίγγια μάγκνουμ, θα καταθέσω και εγώ μερικές πρόχειρες σκέψεις. (Συγνώμη αν κουράσω τους γνώστες αλλά στη λίστα υπάρχουν και νέοι κυνηγοί)

Υπάρχουν τα παρακάτω είδη φυσιγγίων "magnum". (αναφέρομαι στο διαμέτρημα 12)

1. DemiMagnum ή SemiMagnum (ημιμάγκνουμ).

Γεμίζονται σε κάλυκα 70χιλ (2 3/4'') και περιέχουν από 38-43γραμ σκάγια με τυπική γόμωση τα 42γραμ. Πρέπει να ρίχνονται από όπλα δοκιμασμένα στις 1200ατμ τουλάχιστον. Κατ΄εξαίρεση το χειμώνα με πολύ κρύο και για λίγα εκλεκτά θηράματα μπορεί να ρίχνονται λίγα τέτοια φυσίγγια από όπλα δοκιμασμένα στις 900ατμ αρκεί να είναι σύγχρονα και σε καλή κατάσταση. Σ' αυτή την περίπτωση προτιμήστε αμερικάνικα ημιμάγκνουμ γιατί ορισμένα ελληνικά είναι σωστοί δυναμίτες.

2. Magnum (μάγκνουμ).

Εχουν κάλυκα 76χιλ (3'') και περιέχουν 46-56γραμ με τυπική γόμωση τα 52γραμ. Χρησιμοποιούνται αποκλειστικά σε όπλα με θαλάμη 76χιλ ή μεγαλύτερη και δοκιμασμένα στις 1200ατμ τουλάχιστον.

3. SuperMagnum (σούπερ μάγκνουμ).

Εχουν κάλυκα 89χιλ (3 1/2'') και περιέχουν εως 65γραμ σκάγια. Χρησιμοποιούνται αποκλειστικά σε όπλα supermagnum με θαλάμη 89χιλ.

Τα όρια μεταξύ των παραπάνω κατηγοριών δεν είναι πάντα συγκεκριμένα και σαφή. Π.χ μπορεί κάποιος να γεμίσει 40γραμ σκάγια σε κάλυκα 76χιλ ή να υπερβεί τα 45γραμ σε κάλυκα 70χιλ Επίσης σε κάποια βόρεια χώρα (νομίζω στη Σουηδία) η μέγιστη επιτρεπόμενη γόμωση είναι 36γραμ σκάγια και την ονομάζουν μάγκνουμ.

Ολα τα όπλα για magnum φυσίγγια είναι δοκιμασμένα στις 1200ατμ τουλάχιστον. Τώρα τελευταία έχει καθιερωθεί η δοκιμή στις 1370ατμ και ορισμένα ισχυρά φυσίγγια αναφέρουν ότι πρέπει να ρίχνονται από όπλο δοκιμασμένο στις 1370ατμ. Τα μάγνουμ φυσίγγια (εδώ θα διορθώσω το συνάδελφο Γρηγόρη) αναπτύσουν πιέσεις γύρω στις 900ατμ και τα πιό βαριά φτάνουν τις 1050ατμ. Η πίεση των φυσιγγίων που χρησιμοποιούμε πρέπει να είναι 25% κάτω από την πίεση δοκιμής του όπλου μας για να είμαστε ασφαλείς. Τα περισσότερα σύγχρονα όπλα έχουν θαλάμη 76χιλ και μπορούν να ρίξουν φυσίγγια μάγκνουμ. Ομως ένα μέσο όπλο που ζυγίζει 3,0-3,1 κιλά δεν είναι καθόλου κατάλληλο για συνεχή χρήση τέτοιων φυσιγγίων. Αφενός επιταχύνεται η φθορά του όπλου και μακροπρόθεσμα παρουσιάζονται προβλήματα και αφετέρου το κλώτσημα του όπλου είναι ανυπόφορο.

Εδώ πρέπει να πούμε ότι ακόμα και ένα φυσίγγι με 32γραμ σκάγια, μπορεί να ανεβάσει επικίνδυνες πιέσεις αν χρησιμοποιηθούν ακατάλληλα υλικά (διβασική πυρίτιδα σε αυξημένη δοσολογία, ισχυρό καψούλι, πλαστική τάπα και σφικτό κλείσιμο). Ιδίως με ζεστό καιρό και κάννη γεμάτη κατάλοιπα από προηγούμενες βολές. Γενικά πρέπει να αποφεύγουμε φυσίγγια που κλοτσάνε και βροντάνε υπερβολικά. Ακόμα και αν δεν προκαλούν άμεση ζημιά, σίγουρα επιταχύνουν τη φθορά του όπλου (κουνημένα κλειδιά κτλ).

Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται στο μήκος του κάλυκα που δεν πρέπει (ποτέ !!!) να υπερβαίνει το μήκος της θαλάμης του όπλου μας διαφορετικά υπάρχει σοβαρότατος κίνδυνος να σκάσει το όπλο και να μας τραυματίσει σοβαρά. Κατ΄εξαίρεση, όπλα με θαλάμη 65χιλ μπορούν να ρίχνουν φυσίγγια 67χιλ. Το μήκος του κάλυκα μετριέται όταν αυτός είναι ανοιχτός, δηλαδή πριν τη γόμωση ή μετά τη βολή.

Η αρχική ταχύτητα των σκαγίων από φυσίγγια μάγνουμ είναι σε γενικές γραμμές λίγο μικρότερη από τα κοινά φυσίγγια. Η διαφορά αυτή σχεδόν εξανεμίζεται στις αποστάσεις βολής. Ας πάρουμε για παράδειγμα ένα γρήγορο φυσίγγι με αρχική ταχύτητα 410μ/δευτ και ένα πιό αργό με αρχική ταχύτητα 370μ/δευτ. Ενδεικτικά (ανάλογα με το μέγεθος των σκαγίων) στα 30-40μ το γρήγορο φυσίγγι θα έχει ταχύτητα της τάξης των 250μ/δευτ και το αργό φυσίγγι γύρω στα 240μ/δευτ. Η διαφορά είναι πολύ μικρή και σχεδόν αμεληταία. (αντίθετα η διαφορά στην πίεση είναι δυσανάλογα μεγάλη).

Αντίθετα με την ταχύτητα των σκαγίων που δεν είναι τόσο σημαντική, ιδιαίτερα σημαντικός παράγοντας στην προσκόπευση είναι ο χρόνος κάννης (πόσο γρήγορα εξέρχονται τα σκάγια από την κάννη μετά την πυροδότηση). Στα μάγνουμ φυσίγγια ο χρόνος αυτός είναι μεγαλύτερος από τα απλά φυσίγγια και γιαυτό κυρίως χαρακτηρίζονται ως αργά φυσίγγια. Γενικά όλα τα βαριά φυσίγγια χρησιμοποιούν προοδευτικές πυρίτιδες που καίγονται αργά επιταχύνοντας τη γόμωση σε όλο το μήκος της κάννης ενώ οι γρήγορες πυρίτιδες έχουν αποδώσει το μέγιστο σχεδόν της ταχύτητας στα πρώτα εκατοστά της κάννης. Συμπερασματικά τα magnum φυσίγγια είναι λίγο πιό "αργά" από τα κανονικά και χρειάζονται λίγη εξάσκηση και περισσότερη προσκόπευση για να μπορούμε να στέλνουμε τις τουφεκιές εκεί που θέλουμε. Αυτό ισχύει κυρίως για τουφεκιές σε γρήγορα κινούμενους στόχους. Ενας λόγος που οδηγεί σε αστοχίες με βαριές γομώσεις (πέρα από την προσκόπευση) είναι και ο υποσυνείδητος φόβος για το κλότσημα και τον κρότο που θα ακολουθήσουν.

Ας βάλουμε τώρα μερικά πράγματα στη θέση τους με δύο ερωτήσεις:

1. Γιατί τα σκάγια Νο 4 σκοτώνουν ένα λαγό στα 45μ ενώ τα σκάγια Νο 8 δεν του κάνουν σχεδόν τίποτα?
Μια λάθος απάντηση είναι ότι τα σκάγια Νο 4 είναι πιό χοντρά και αργούν να "κρυώσουν" σε σχέση με τα Νο 8.
Μια άλλη (λάθος σε μεγάλο ποσοστό) απάντηση είναι ότι τα σκάγια Νο 4 έχουν μεγαλύτερη διάμετρο και προκαλούν μεγαλύτερο τραύμα στο θήραμα. Ας δούμε τώρα και την σωστή απάντηση.
Τα δύο παραπάνω μεγέθη σκαγίων εφόσον βληθούν από το ίδιο φυσίγγι θα έχουν ίση αρχική ταχύτητα (π.χ 400μ/δευτ). Ομως στην απόσταση βολής (π.χ 35μ) τά σκάγια Νο 4 διατηρούν σημαντικά μεγαλύτερη ταχύτητα άρα και ενέργεια από τα Νο 8. Εχει υπολογιστεί ότι ένα σκάγι Νο 4 έχει ενέργεια κρούσης στα 50μ ίση με ένα σκάγι Νο 6 στα 35μ ή ένα σκάγι Νο 7 στα 25μ.

2. Με πιό τρόπο αυξάνεται το ωφέλιμο βεληνεκές με χρήση φυσιγγίων μάγκνουμ ;
Εστω ότι έχουμε ένα φυσίγγι με 32γραμ σκάγια Νο 7. Το φυσίγγι αυτό περιέχει περίπου 340 σκάγια και είναι κατάλληλο για μικρά παπιά μέχρι τα 35 μέτρα. Πέρα από την απόσταση αυτή τα σκάγια Νο 7 έχουν χάσει σε μεγάλο βαθμό την ταχύτητά τους και επομένως και την διατρητικότητά τους. Αν θέλουμε να αυξήσουμε το ωφέλιμο βεληνεκές στα 45 μέτρα θα πρέπει να βάλουμε πιό χοντρά σκάγια (π.χ Νο 6). Ομως το φυσίγγι Νο 6 περιέχει πολύ λιγότερα σκάγια (περίπου 250 στα 32γραμ) με αποτέλεσμα να έχουμε μεν ικανοποιητική ταχύτητα αλλά υστερούμε σε πυκνότητα βολής και το θήραμα φεύγει τραυματισμένο με 1-2 σκάγια. Μην ξεχνάμε ότι αν στα 35μ ο κύκλος της τουφεκιάς είναι 90εκ, στα 45μ θα είναι 120εκ ή και περισσότερο.

Η λύση σε αυτή την περίπτωση είναι η χρήση ενός φυσιγγίου μάγνουμ με 52 γραμ σκάγια Νο 6. Τα σκάγια αυτά διατηρούν στα 45μ την ενέργεια κρούσης που έχουν τα Νο 7 στα 35μ. Επιπλέον το φυσίγγι αυτό περιέχει περισσότερα σκάγια από το αρχικό (περίπου 410 σκάγια). Ετσι η κατανομή θα είναι αρκετά πυκνή για να βάλει 3-4 σκάγια στο θήραμα πετυχαίνοντας την άμεση καταβολή του. Βλέπουμε λοιπόν ότι το κέρδος από την χρήση φυσιγγίου magnum είναι περίπου 10μ μεγαλύτερο βεληνεκές για αθλητική τουφεκιά σε μεμονωμένο θήραμα. Για όσους τουφεκούν το κοπάδι με τα παπιά στα 80-100μ με σκάγια ΒΒ το όφελος μπορεί να είναι μεγαλύτερο αλλά εκεί θα έχουμε πολλούς άσκοπους τραυματισμούς και για κάθε ένα θήραμα που μπαίνει στην τσάντα αρκετά άλλα θα ψοφούν αργότερα τραυματισμένα πολύ μακρυά από τον κυνηγό. (καθόλου αθλητικό κυνήγι).

Περισσότερα στοιχεία για τα σκάγια (μεγέθη κτλ) θα βρείτε στο www.hunter.gr. Οποιεσδήποτε απόψεις συναδέλφων με εμπειρία στη χρήση τέτοιων φυσιγγίων θα είναι ευπρόσδεκτες.

© Νίκος Παπαϊωάννου